Uzmana Sorun - Keneler

Kan emen diğer tüm eklembacaklı türlerinden çok daha fazla infeksiyöz organizma taşırlar.
Katil Keneler - Kene yönetiminin önemi

Çeşitli protozoal, viral, bakteriyel ve fungal patojenler keneler tarafından yayılır. Keneler, salyalarındaki proteinler yoluyla şiddetli ve bazen ölümcül hastalıklara neden olabilirler.

Çayır keneleri bu grubun en kötü üyeleridir. Memeliler, kuşlar ve sürüngenleri istila eden 650 türü bulunmaktadır. Yalnızca dişiler kanla beslenir. Yavaş beslenen canlılardır. Konağa yapışarak günlerce kan emerler. Çiftleşme de konağın üzerinde gerçekleşir.

Kış keneleri 170 türden oluşan geniş bir gruptur. Bu grupta hem erkekler hem de dişiler kanla beslenir. Hızlı beslendiklerinden yalnızca birkaç saat içinde doymuş olurlar.

Yaşam döngüleri türlerine bağlıdır. Yaşam döngülerinde bir, iki ya da üç konak değiştirebilirler. Döngünün dört ayrı evresi vardır: Yumurta, larva, nimfa ve ergin.

Yumurta

Dişi kene, omurgalı konağın üstünden atlayarak çok sayıda yumurtasını bırakmak için bir sığınak arar. Yumurtalarını bıraktıktan sonra ölür. Genellikle bir kerede binlerce kahverengi, küre şeklinde yumurta bırakırlar. Dişi kenenin organı, çevreye karşı korunmaları için her bir yumurtanın etrafını sugeçirmez balmumu benzeri bir maddeyle kaplar.

Çevresel koşullara bağlı olarak yumurtaların çatlaması 2 hafta ila birkaç ay arasında gerçekleşir. Çatlayan yumurtalardan heksapot (altı bacaklı) larvalar çıkar.

Larva

Larvaların solunum delikleri ya da soluk borusu sistemleri yoktur. Bu nedenle yalnızca üstderi yoluyla su kaybı yaşanır. Larvalar bir konağa çıktıklarında oraya yerleşerek günlerce beslenirler, tamamen doyduklarında düşerler.

Pek çok larva nemli katmanlara sığınır (örn. malç) ve atmosferdeki nemi absorbe ederek uzun süre beslenmeden hayatta kalabilir.

Nimfalar

Larvalar kanla beslendikten sonra deri değiştirerek solunum delikleri ve soluk borusu sistemleri olan oktapot (8 bacaklı) nimfalara dönüşürler. Yeni bir konak bulmak zorundadırlar.

Nimfalar konaktan düşmeden önce 4-8 gün beslenirler ve ardından ergin evresine geçmek için deri değiştirecekleri uygun bir yer ararlar.

Erginler

Yeni erginlerin uygun bir konak bulmaları gerekmektedir. Dişiler konaktan ayrılmamakla birlikte ancak çiftleşme gerçekleştikten sonra beslenirler. Erkekler beslenirler ancak şişmezler. Şişen dişiler konaktan düşer, emdikleri kanı yerde sindirir, ardından bir kerede binlerce yumurta bırakırlar.

Yaşam döngüsünün herhangi bir noktasında, beslenmeden önce ya da sonra, olumsuz koşulların üstesinden gelmek için diyapoz (dinlenme evresi) evresine geçebilirler.

Konak Bulma Davranışları

Bitki örtüsünün olmadığı yerlerde keneler konaklarını yer titreşimleri sayesinde belirler. Konağa doğru hareket etmek için oyuklarından çıkarlar.

Bitki örtüsünün bulunduğu yerlerde ise birden fazla larva, otların ya da benzer bitkilerin uçlarında toplanır. Bir konak geçtiğinde yüksekte bulunan keneler, konağın üzerine atlar.

Kenelerin gözleri olmadığından konağın yerini belirlemek için duyu organlarını kullanırlar ama çok güçlü tırmanıcılardır.

Bağlanma

Kene, keliseri ile deriyi delerek dikenli hipostomu ile konağa bağlanır. Ağız kısımları kısa olan keneler, ilk 24 saat içinde konağın derisinin üzerinde yayılan bir bağlayıcı salgı salgılar.

Sonraki 96 saat içinde bu salgı lezyona nüfuz edip içini doldurarak kenenin sağlam bir şekilde bağlanmasını sağlar.

Avustralya kenesi Ixodes holocyclus türünün ağız kısmı uzun olduğundan bağlayıcı salgı salgılamazlar.

Besin ve Suyun Ortadan Kaldırılması

Beslenme esnasında bir kenenin vücut ağırlığı yaklaşık 200 katına çıkar. Emilen kanın su içeriğinin 1/2 ila 2/3'ü beslenme sona ermeden yok edilir. Tamamen beslenmiş bir kenenin son ağırlığı 240 mg kadardır.

Fazlalık sıvılar salya yoluyla dışarı atılır ve konağa geçirilir. Salyada aynı zamanda antikoagülanlar, zayıf hidrolitik enzimler ve farmakolojik ajanlar bulunur

Kene Felci - kenelerin oluşturduğu tehlikeler

Avustralya'da ilk kez 1843 tarihinde kayda geçen bu durum alt uzuvları etkiler, ardından göğüs bölgesi ve üst uzuvlara yayılarak birkaç saat içerisinde kafaya ulaşır. 10 cinsin 46 farklı türü felçle bağdaştırılmaktadır. Felce neden olan en önemli kene türleri Avustralya'da I. holocyclus, Kuzey Amerika'da ise D. andersoni ve D. variabilis türleridir.

Felç, dişinin beslenmesiyle ortaya çıkar. İlk semptomlar bağlanmadan sonraki 5 ila 7 gün arasında görülmeye başlanır. Tek bir dişi kene, salya bezlerindeki belirli hücrelerin salgıladığı holosiklotoksin nedeniyle yetişkin bir insanı felç edip öldürebilir.

Kenelerle Etkin Mücadele

Kenelerle mücadelenin dikkatli yapılması gerekmektedir. Yaşam döngülerinin her aşamasında bulundukları yerin belirlenmesi için bilgiye ihtiyaç duyulur. Avustralya'da kenelerin yoğun olarak bulunduğu bölgelerde evcil hayvanlarınızı korumak çok önemlidir. Hayvanların üzerindeki kenelere yönelik mükemmel ürünler de bulunmaktadır.

Bir evcil hayvanın bulunduğu ortamdaki istilaları temizlemek çok önemlidir.